W drodze ku zdrowiu

Można je mieć, można o nie dbać, ale można też je utracić. Pisze się o nim wiersze, śpiewa piosenki, a nawet kręci filmy. Zdrowie, bo o nim mowa, to jeden z ulubionych tematów poruszanych na spotkaniach towarzyskich. O tym, jak jest ważne i jak mocno wpływa na jakość naszego życia, wiemy chyba wszyscy.
Świadomość zdrowotna jest dziś bardzo duża i co najważniejsze- stale rośnie. Przyczyniają się do tego liczne kampanie społeczne w mediach oraz szkołach, przedszkolach, miejscach pracy, a nawet na ulicach. Śmiało można powiedzieć, że wiedzę o zdrowiu mamy dziś praktycznie „na wyciągnięcie ręki”- wystarczy sięgnąć po ulotkę w aptece, przeczytać plakat na przystanku autobusowym, czy włączyć telewizor i obejrzeć spot reklamowy, by wiedzieć, co sprzyja zachowaniu dobrego samopoczucia.
Powszechny dostęp do informacji daje nam ogromne możliwości zdobywania i poszerzania wiedzy- klikam kilka razy myszką i znam odpowiedz na nurtujące mnie pytanie. W Internecie znajdziemy chyba wszystko- szczegółowe opisy chorób i zaburzeń, długie listy objawów, metody leczenia i terapii. Wskazówki dotyczące odpowiedniej diety, aktywności fizycznej i stylu życia mają pomóc nam w osiągnięciu i utrzymaniu dobrej formy i świetnego samopoczucia na długie lata.
Choć o zdrowiu wiemy coraz więcej, to wcale nie możemy stwierdzić, że jesteśmy coraz zdrowsi. Wręcz przeciwnie- szpitale są pełne pacjentów, kolejki w poradniach wydają się nie mieć końca, a apteki sprzedają tony leków i suplementów. Dlaczego tak się dzieje?

Szlachetne zdrowie.

W dzisiejszych czasach zdrowie jest zasobem- jego posiadanie warunkuje dobre, szczęśliwe i produktywne życie. Nie bez powodu właśnie tego sobie życzymy przy każdej możliwej okazji. Człowiek zdrowy może realizować swoje plany, nawiązywać relacje z innymi ludźmi i tworzyć daną społeczność.
Czym właściwie jest zdrowie, a czym nie jest? Zgodnie ze współczesną definicją to nie tylko brak choroby, ale także dobre samopoczucie i stan równowagi we wszystkich wymiarach naszego życia- fizycznym, psychicznym, społecznym i duchowym. Istotne jest to, jak dana osoba się czuje, jak widzi i ocenia siebie na każdym z tych wymiarów. Człowiek zdrowy to nie tylko ten, który nie choruje, ale ten, który jest szczęśliwy i realizuje się z życiu zawodowym, rodzinnym oraz społecznym.
Wszyscy pragniemy być zdrowi, silni i sprawni. Dbanie o siebie jest dziś bardzo modne- wiemy, że należy się dobrze odżywiać, uprawiać sport i unikać tego, co nam szkodzi. Wiemy też, że łatwiej jest zapobiegać chorobom, niż je leczyć, a mimo to nadal chorujemy…

Dłuższe, ale czy zdrowsze?

Badania pokazują, że przeciętna długość życia człowieka jest dziś dwukrotnie większa, niż jeszcze dwieście lat temu. Śmiertelne zagrożenie stanowiły kiedyś na przykład choroby zakaźne- ich wielkie epidemie odbierały życie tysiącom ludzi. Inną, częstą przyczyną śmierci były urazy i komplikacje okołoporodowe, które współcześnie zdarzają się bardzo rzadko. Brud, niedożywienie, czy zaniedbania higieniczne prowadziły do wyniszczenia organizmu, dużej zapadalności na choroby zakaźne, a w konsekwencji do przedwczesnej śmierci.
Postęp cywilizacyjny, nowe technologie i poprawa warunków bytowych przyczyniły się do tego, że dziś żyjemy znacznie dłużej, niż kiedyś. Udało się wyeliminować wiele zagrożeń dla życia i zdrowia człowieka takich, jak choroby wirusowe, bakteryjne, czy pasożytnicze, które w dalekiej przeszłości zabijały miliony osób. Współcześnie normą jest dbanie o czystość i higienę osobistą- codzienna kąpiel, czy mycie rąk przed posiłkiem pomaga zapobiegać wielu infekcjom i chroni organizm przed wniknięciem drobnoustrojów. Wielu z nas regularnie odwiedza lekarza lub korzysta z badań profilaktycznych, by kontrolować stan swojego zdrowia. Wiemy, co należy robić, by je wzmocnić, a także, czego powinniśmy unikać, by go nie utracić.
Czy dzięki temu żyjemy dłużej i zdrowiej? Wyniki badań prowadzonych w wielu krajach na całym świecie jasno pokazują, że niestety nie. Faktem jest, że życie ludzkie wydłuża się, ale dla wielu z nas jest to czas, w którym chorujemy, a nie cieszymy się dobrym zdrowiem. Znaczy to po prostu tyle, że choć żyjemy dłużej, to często jako ludzie chorzy lub niepełnosprawni.

Dlaczego chorujemy?

Dziś wiemy już, co determinuje ogólny stan naszego zdrowia- to między innymi czynniki genetyczne, środowisko, w którym żyjemy, czy system opieki zdrowotnej. Nie mamy na nie większego wpływu i możemy je modyfikować tylko w niewielkim stopniu. Badacze podkreślają jednak, że to styl życia ma w tym przypadku największe znaczenie- on głównie, bo aż w pięćdziesięciu procentach decyduje o naszym zdrowiu.
Styl życia to sposób, w jaki na co dzień funkcjonujemy. Składają się na niego nasze codzienne wybory i decyzje, wszystko to, co robimy lub czego nie robimy, by wspierać swój organizm. To przede wszystkim zachowania i nawyki związane ze sposobem odżywiania, aktywnością fizyczną, czy korzystaniem z używek- paleniem papierosów, nadmiernym spożywaniem alkoholu, stosowaniem środków psychoaktywnych.
Właściwe dbanie o siebie oznacza unikanie tego, co szkodliwe, a jednocześnie podejmowanie tych wszystkich działań, które mogą nas wzmocnić. Jeśli nie staramy się eliminować ze swojego życia tego, co nam szkodzi i często popełniamy błędy odpuszczając zdrowe nawyki, to stopniowo, ale systematycznie osłabiamy własny organizm i jego możliwości obronne. W ten sposób sami pracujemy na zwiększenie ryzyka wystąpienia choroby w przyszłości.
Styl życia, a właściwie jego zdrowy model, określany często, jako „bycie fit”, jest obecnie bardzo popularny. Warto jednak pamiętać, że „fit” to nie tylko piękne i wysportowane ciało, ale wszystko to, co sprzyja prawidłowemu funkcjonowaniu organizmu, a tym samym chroni i wzmacnia nasze zdrowie. Jego podstawą jest pełnowartościowa i zbilansowana dieta, regularna aktywność fizyczna, odpowiednia ilość snu i unikanie używek. Skoro to takie proste, popularne i powszechnie znane, to dlaczego nie możemy stwierdzić, że nasze społeczeństwo jest fit?

Tak chorujemy w XXI wieku.

Postęp cywilizacyjny niesie ze sobą ogromne zmiany- sprawia, że żyje nam się łatwiej, przyjemniej i wygodniej. Mieszkamy i pracujemy w coraz lepszych warunkach, podróżujemy szybko i komfortowo w najbardziej odległe miejsca na świecie, możemy bez ograniczeń komunikować się z innymi ludźmi. Dobrze się odżywiamy, mamy dostęp do leków i artykułów higienicznych. Sklepowe półki uginają się od urządzeń elektronicznych, mających nam ułatwić i umilić życie codzienne.
Niestety postęp cywilizacyjny to nie tylko nowe możliwości, ale także nowe zagrożenia. Życie współczesnego człowieka, choć z pozoru łatwiejsze i bardziej komfortowe, stawia mu wysokie wymagania i generuje duże koszty. Dziś trzeba żyć szybciej, bardziej i intensywniej, by dostosować się do nowych okoliczności. Trzeba dużo pracować, by móc potem jak najwięcej kupić. Czasem, gdy orientujemy się, że to właśnie ten nadmiar jest dla nas tak szkodliwy, bywa już za późno…
Dziś chorujemy inaczej niż kiedyś- epidemie chorób zakaźnych zastąpiły powszechnie występujące schorzenia związane z trybem życia. Współcześnie największym zagrożeniem dla naszego zdrowia są choroby cywilizacyjne. Jak można wywnioskować z ich nazwy, są one ściśle związane ze stopniem rozwoju cywilizacji- poziomem uprzemysłowienia, rozwojem technologicznym, społecznym i kulturowym. Należą do nich między innymi choroby układu krążenia i układu oddechowego, nowotwory, cukrzyca i otyłość, a także niektóre choroby psychiczne.
Choć nie są zaraźliwe, rozprzestrzeniają się w zawrotnym tempie na całym świecie i stanowią główną przyczynę większości przedwczesnych zgonów. Ich wystąpienie zależy od stylu życia oraz warunków środowiskowych- zanieczyszczenia powietrza, spaliny, chemiczne dodatki do żywności, nadmierny hałas i ciągły pośpiech. Życie w takich warunkach generuje dla organizmu ogromny stres. Chociaż na te drugie nie mamy wpływu, to możemy bardzo wiele zrobić w zakresie naszych codziennych nawyków i przyzwyczajeń.
Najlepszym sposobem na walkę z chorobami cywilizacyjnymi jest ich zapobieganie. Profilaktyka polega na zwiększaniu świadomości zdrowotnej i szerzeniu wiedzy o zdrowym stylu życia. By unikać chorób lub przynajmniej znacznie zmniejszyć ryzyko ich wystąpienia wystarczy wprowadzić kilka pozytywnych zmian do swojej diety i codziennej aktywności. Zdrowe życie to systematyczne dbanie o siebie każdego dnia, nie tylko „od święta”.

Ile kosztuje zdrowie?

Większość z nas bez zastanowienia odpowie, że zdrowie jest bezcenne. Nie można się z tym nie zgodzić- zdrowie to największe dobro, jakie możemy posiadać, to cel sam w sobie, a jednocześnie środek umożliwiający nam realizację naszych planów i marzeń. Człowiek zdrowy jest szczęśliwy i w pełni wykorzystuje swój potencjał. Jako ludzie zdrowi zwykle nawet nie zdajemy sobie sprawy z tego, jak cenny posiadamy dar…
Sytuacja zmienia się, gdy coś zaczyna szwankować, kiedy owy dar tracimy- często dopiero wtedy uświadamiamy sobie, jak bardzo jest cenny. Gotowi jesteśmy zrobić wiele, by zdrowia nie stracić- odwiedzamy lekarzy, badamy się, zaczynamy o siebie dbać i zmieniamy tryb życia. Mamy szczęście, jeśli to wystarczy, objawy ustępują, a my czujemy się lepiej. Niestety niekiedy bywa już za późno, medycyna jest bezradna lub niewiele możemy zrobić. Czasem leczenie jest możliwe, ale bardzo kosztowne, a my nie posiadamy na nie wystarczających środków.
Wykorzystywanie nowych technologii sprawia, że współczesna medycyna rozwija się tak szybko i dynamicznie. Możliwości poznawania ludzkiego organizmu, a więc także leczenia i ratowania życia są dziś nieporównywalnie większe, niż jeszcze kilkadziesiąt lat temu. Lekarze dysponujący nowoczesnym sprzętem i aparaturą medyczną mogą dokładnie obejrzeć każdy narząd wewnątrz naszego ciała, czy przeprowadzić najbardziej precyzyjną operację. Laboratoria na całym świecie codziennie prowadzą miliony badań, by szczegółowo określić stan zdrowia pacjenta i jak najwcześniej wykryć ewentualne nieprawidłowości.
Dziś jesteśmy bardziej świadomi i dobrze przygotowani do walki o dłuższe i lepsze życie. Odkrywamy nowe, skuteczniejsze terapie, leki przynoszące mniej skutków ubocznych i szczepionki zapobiegające wielu chorobom. Leczenie jest bardziej precyzyjne i skuteczne, co wpływa na poprawę jakości życia ludzi chorych i niepełnosprawnych.
Postęp technologiczny zwiększa nie tylko efektywność usług medycznych, ale niestety także ich koszt. Specjalistyczne badania, dokładna diagnostyka, czy trudne operacje przeprowadzane przy użyciu nowatorskich urządzeń wymagają ogromnych nakładów finansowych. To wszystko sprawia, że leczenie staje się coraz bardziej kosztowne i coraz mniej dostępne dla większości pacjentów. Nie każdy, bowiem może sobie pozwolić na płacenie dużych kwot za badania lub zabiegi w prywatnych klinikach, a kolejki do lekarzy specjalistów stale rosną…

Na zdrowie!

Cóż wiec możemy zrobić dla naszego zdrowia w czasach, w których trudno uniknąć codziennego pośpiechu, stresu i przetworzonego jedzenia, a leczenie staje się coraz droższe? Otóż możemy zrobić bardzo dużo, a dbanie o siebie jest łatwiejsze i mniej skomplikowane, niż nam się w większości wydaje. A na pewno jest mniej kosztowne, niż leczenie, kiedy już zachorujemy.
Wystarczy na co dzień przestrzegać kilku prostych zasad i starać się eliminować ze swojego życia niezdrowe nawyki, zamieniając je stopniowo na takie, które pomagają chronić się przed chorobami i na długo zachować sprawność. Kluczowa jest świadomość zdrowotna i wiedza, o tym, co najbardziej nam szkodzi i czego warto unikać. Droga ku długiemu i zdrowemu życiu może być naprawdę prosta i przyjemna, a to, co możemy na niej zyskać jest warte poświęceń.